Avrupa Türk Gazeteciler Birliği (ATGB)’nin Internet sayfasında “Belçika’da Türkçe Yerel Medya’nın Sorunları” konulu panel haberini ve “Belçika’da Türkçe Yerel Basın” başlıklı raporu dikkatle okudum. Türkiye ve Avrupa’daki, özellikle de Belçika’daki Türk medyası’na ilişkin analizlerimi ve görüşlerimi ileride ayrıntılı bir belgesel kitap olarak yayınlayacağım. Bu mesajımda, Belçika’daki Türk medyasına ilişkin raporunuzda bulduğum bazı eksikliklere ve hatalara dikkati çekmek, böylece Belçika’da Türkçe Yerel Medya Tarihçesi’ne bir katkı sağlamak istiyorum. Hakkaniyetli olmak için şunu da belirteyim ki, rapordaki eksikler sadece benim farkettiklerimden ibaret de olmayabilir. Belçika’nın başka kentlerinde, özellikle de Flaman kesiminde Türkiyeli dernek veya grupların yayınladığı başka yayınlar da olabilir. Genç araştırmacılar bunları da arayıp bulmalı, değerlendirmelidir.
Belçika’da Türkçe Yerel Medya Tarihçesine katki
23 sene önce bu konuda yayinlanmis olan incelememde (Dogan özgüden, Immigration turque et Mass Media, Info-Türk, Avril 1983, Bruxelles, D/1983/2198/44), Türk medyasinin o tarihe kadar olan analizi ve dökümü bulunmaktadir.
Panele sunulan rapordaki eksikler:
Belçika’nin ilk Türkçe basili yayin organlari:
CSC tarafindan yayinlanan, redaksiyonunu, dizgi ve mizanpajini 1976 ila 1982 yillari arasinda Info-Türk olarak yaptigimiz Emek’in disinda Belçika’nin sosyalist sendikasi FGTB’nin 1976-77 yillarinda yayinladigi ve redaksiyonunu yine bizim yaptigimiz Türkiyeli Isci Gazetesi vardir.
1976’dan 1980 sonuna kadar Info-Türk Bülteni, Fransizca, Ingilizce, Flamanca ve Almanca’nin disinda, Türkçe olarak da yayinlanmistir. Info-Türk’ün yayini halen Ingilizce ve Fransizca olarak Internet’te http://www.info-turk.be adresinde, ayrica aktüalite gerektirdiginde Türkçe e-mail dagitimiyla suruyor.
[Raporda verilen Info-Türk adresi bes yili askin suredir kullanilmiyor. Ayrica, Belçika’da Internet yayinini 8 yil once ilk kez gerçeklestiren Türkiyeli kurulus oldugu ve Türkiye üzerine haber ve yorumlari hemen her gün güncellestirerek bugüne kadar sürdürdügü halde Info-Türk’e Internet siteleri arasinda yer verilmemis…]
Info-Türk, süreli yayinlarin yanisira, 1974’den beri 100’u askin Türkçe, Fransizca, Ingilizce, Flamanca ve Almanca kitap, brosur, long-play ve kaset yayinlamistir.
CSC ve FGTB Türkçe gazeteleri disinda redaksiyon, dizgi ve mizanpajina Info-Türk olarak katkida bulundugumuz gazeteler:
1975-76’da Türkiyeli Isciler Dayanisma örgütü’nün gazetesi Emegin Sesi
1980-82 yillarinda Demokrasi Icin Birlik Avrupa Komitesi’nin yayinladigi Tek Cephe Gazetesi.
1983’e kadar bizim isbirligimiz olmadan yayinlanan diger gazeteler:
1975’te Belçika Türkiyeli Isciler Birligi’nin organi olarak Kurtulus Belçika Eki.
1977-78’de Belçika Türkiyeli Isciler Birligi’nin yayinladigi Birlik Yolu ve Birlik gazeteleri.
1978’den itibaren Belçika Kürt Isci ve Ogrenci Dernegi’nin Türkçe ve Kürtçe olarak yayinladigi Tekoser.
1979-80 yillarinda Antwerpen Türkiye Komitesi’yle Türk Göçmenler Birligi’nin yayinladigi Turkije Bulletin.
1980’den itibaren ‘de Belçika Türkiyeli Isciler Birligi’nin yayinladigi Haber Bülteni.
1981’de yayinlanan Bulletin de Turquie
Bu yayinlarin hepsi, o yillarda bugünkü gibi ileri teknoloji olanaklari bulunmadigindan, alelade daktilo makinelerinde ve sütun sonlarini bloklayabilmek için ayni metni en azindan üç kez dizerek, basliklari letraset’le harf harf yapistirilarak ya da elle çizilerek gerçeklestirilebiliyordu.
Sesli/görsel medya:
BRT ve RTB’nin Türkçe yayinlari disinda ilk özel Türkçe radyo yayini, 1980 askeri darbesinden sonra yurt disina cikan kisiler tarafindan degil, 1979 yilinda GSARA ile isbirligi yapilarak Türkiyeli Isciler Kültür Merkezi üyeleri tarafindan gerçeklestirilmisti.
Haber, müzik, röportaj içerikli yayinlar paket olarak Square Wiser’deki Info-Türk bürolarinda hazirlaniyor, Saint-Josse’taki Résidence Pacific’in en üst katindaki bir stüdyodan yayinlaniyordu.
12 Eylül 1980 Darbesi’nden sonra radyonun haber ve yorumlarinda Cunta yönetimine karsi elestirilere agirlik verilmesi ise, demokrat gazeteciligin geregiydi.
özel olarak Nasreddin Hoca’nin, genel olarak Türk kültürünün Belçika’da tanitilmasi calismalari da Türk kökenli politikacilarin son yillarda sahneye cikmasiyla degil, o dönemin ilerici derneklerince baslatilmistir.
örnegin:
Türk kültürünün önemli sembollerinden biri olan Hacivat ile Karagöz de ilk kez 1982 yilinda Brüksel’in dört belediyesinde (Saint-Josse, Schaerbeek, Bruxelles-Ville, Etterbeek) Info-Türk’ün organize ettigi Karagöz ustasi Tacettin Diker’in gerçek gölge oyunu gösterileriyle Belçika’lilara tanitilmistir.
Türkiye dahil Avrupa’ya göçmen gönderen ülkeler karikatüristlerinin göçmenlik konusundaki eserlerinden olusan bir Karikatür Sergisi de yine 1982 yilinda Brüksel’deki Uluslararasi Basin Merkezi’nde Info-Türk tarafindan acilmistir.
Nasreddin Hoca ise, ilk kez 1984 yilinda Info-Türk’ün Botanique Kültür Merkezi’nde iki gün üst üste organize ettigi gosterilerle Belçika kamuoyuna tanitilmistir.
Info-Türk’ün kurdugu Günes Atölyeleri tarafindan yapilan Nasreddin Hoca’nin esege ters binmis minyatür heykeli ise 1999 yilinda, Info-Türk’ün kurulusunun 25. Yildonumu dolayisiyla Schaerbeek Belediye Sarayi’nda düzenlenen iki haftalik etkinliklerde sergilenmis, serginin kapanisinda da zamanin Schaerbeek Belediye Baskani Duriau’ya armagan edilmistir. Simdiye kadar basina bir kaza gelmediyse, bu heykelcigin Schaerbeek Belediye arsivinde bulunmasi gerekir.
Büyük Türk ozani Nazim Hikmet ise Belçika’da ilk kez 1977 yilinda, Türkiyeli Isciler Kültür Merkezi ile Info-Türk’ün birlikte organize ettikleri, birçok Belçikali aydin, sanatçi ve sosyal mücadele adaminin katilip söz aldigi “Nazim Hikmet 75 Yasinda” gecesiyle anilmistir.
Kültürel tanitma calismalarinin ayrintilari görsel olarak Internet’teki Günes Atölyeleri sayfalarinda bulunmaktadir:
Doğan özgüden’in bahsettiği Fikret Aydemir tarafından hazırlanan ve www.atgb.info sitesinde yayımlanan “Belçika’da Türkçe yerel basın” başlıklı inceleme:
dernek) olarak statülendirilen ve künyesinde asbl’in sahibi olarak belirtilen Beltürk Yönetim
Kurulu Başkanı Mesut Yavaş ve Beltürk Genel Yayın Müdürü Yusuf çınal, Kasım 2006
tarihinde görevlerinden ayrıldılar. Beltürk’ün başına Mahir Pala ve Şerife Yavaş geçti.
– Binfikir
2004 Haziran’ında internet üzerinden yayın hayatına başlayan “Binfikir” Kasım 2005’de yazılı
hale geldi. Binfikir Gazetesi bir serbest kürsü olarak tasarlandı ve yayına sokuldu. Genel Yayın
Yönetmenliğini Serpil Aygün’ün yaptığı Binfikir ekibinde Erdinç Utku, Fikret Aydemir, Fehri
Belçika’da Türkçe yerel basın 9
Gümüş, Leyla Ertorun gibi deneyimli gazetecilerin yanısıra, Erdem Resne ve İlknur Cengiz gibi
genç ve dinamik gazeteciler yer aldı. Belçika’da bir yıldır en düzenli şekilde yayım hayatını
sürdüren Binfikir, Belçika aktüalitesi ile ilgili haberlere ağırlık veriyor. Haberlerin yanı sıra genç
kalemlerin buluştuğu adres olan Binfikir, mizaha da ağırlık veriyor.
– EuroTürk
Belçika’da son olarak yayım hayatına başlayan yerel gazete EuroTürk adını aldı.
Ethem Kışlalı’nın 2006 yılında çıkartmaya başladığı EuroTürk’te yerel haberlerin yanısıra
Avrupa Birliği haberlerine de ağırlık verildi.
İnternet siteleri
– belturk.be
Belçika Gazetesi’nin web sitesi olan belturk.be Şubat 2003 tarihinde ‘bel-türk.com olarak yayına
başladı. Hergün güncellenen site Beltürk, daha çok Türk toplumu haberleri yapıyor.
– eglence.be
Eğlence.be Yusuf Doğan tarafından 2004 yılı içinde yayın hayatına sokuldu. Eğlence ve kültürel
etkinlikleri içerik olarak benimseyen Eğlence sitesi Belçika’da kültür etkinliklerini en düzenli ve
geniş şekilde yayımlayan site olarak biliniyor. eglence.be web sitesinde genellikle Belçika’da
eğlence dünyası ile ilgili haber ve faaliyetlere yer veriliyor.
– binfikir.be
Brüksel’in “Hyde Parkı” olarak yayın hayatına Haziran 2004’de başlayan binfikir.be sitesi, bir
serbest kürsü olarak tasarlandı ve yayına sokuldu. Erdinç Utku, Serpil Aygün, Fehti Gümüş,
Fikret Aydemir gibi isimlerle yayın hayatına başlayan Binfikir sitesi, Belçika aktüalitesi ile ilgili
haberlere ağırlık veriyor. Haberlerin yanı sıra genç kalemlerin buluştuğu adres olan Binfikir,
“Güldürõmece” ve “Haydar abi” tiplemesiyle mizaha da ağırlık veriyor.
– anadolu.be
Belçika’da yayınlanan Anadolu Dergisi’nin internet adresi olan sitede aynı zamanda yayınlanan
sayılar arşivleniyor. Sıtkı Uluç ile Dolunay Uluç tarafından hazırlanan ve ilk etapta Anadolu
dergisi internet gazetesine olarak tasarlanmasına rağmen Anadolu dergisinin yayın hayatına son
vermesi ile birlikte haber sitesi olarak yayım hayatını sürdürüyor.
– belexpresse.be
“Siyasete değil, bilim, kültür ve sanata değer veriyoruz. Lafa göre değil yapılan işe bakıyoruz.
Tasarruflarımızla bir ekspres tren satın aldık. õki dilde haber ve yorum taşıyacağız sizlere!” diyen
Hüseyin Demirel ve Yakup Yurt tarafından Şubay 2006 tarihinde yayın hayatına başlayan
belexpresse.be, Türkçe ve Fransızca olarak hazırlanıyor.
– gundem.be
2006 yılında yayın hayatına başlayan internet haber sitelerinden biri de gündem.be oldu.
Belçika’da yaşayan Türkler’in sesi olmayı hedefleyen ‘Gündem Haber ve Yorum Sitesi’
Belçika’da Türkçe yerel basın 10
olduğunu belirten Hüsyin Dönmez’in başında bulunduğu gundem.be, Belçika’nın değişik
bölgelerinde yaşayan fikir ve gönül dostları olarak adlandırdıkları kişilerle, özgür ve ilkeli bir site
kurmaya karar verdiklerini belirtiyorlar.
– belçikahaber.be
Belçika’da 2003 yılı Aralık ayında yayınlanmaya başlanan ve 7 sayısı okuyucusu ile buluştuktan
sonra maddi zorluklardan dolayı kapanan ‘Yeni Avrupa’nın internet sitesi olarak hazırlandı. Celil
Gündoğdu yönetimindeki site, daha sonra isim değiştirerek belcikahaber.be olarak yayın hayatını
sürdüruyor.
– turkhavadis.com
Genel Yayın Yönetmeniliğini Mustafa Ulusoy’un yaptığı belirtilen turkhavadis.com sitesi
Belçika’ya özgü değil, her tür haber yayınlamaya çaba gösteriyor.
Doğan özgüden’in Binfikir ve ATGB’ye gönderdiği ileti:
Sayin Fikret Aydemir Binfikir Yazi kurulu üyesi
Sayin Serpil Aygün Binfikir Genel yayin Yönetmeni
Sayin Erdem Resne Binfikir Yazi kurulu üyesi
Sayin Gürsel Köksal ATGB Baskani
Sevgili Fikret, Degerli Meslekdaslar,
Geçen hafta Brüksel’deki Hrant Dink Yürüyüsü sirasinda Binfikir yöneticileri Sayin Serpil Aygün ve Sayin Erdem Resne ile görüsmemizden sonra Avrupa Türk Gazeteciler Birligi (ATGB)’nin Internet sayfasinda “Belçika’da Türkçe Yerel Medya’nin Sorunlari” konulu panel haberini ve “Belcika’da Türkce Yerel Basin” baslikli raporu dikkatle okudum.
Bu önemli panele cagrilmamis olmam konusunda gerek Serpil Aygün gerekse Erdem Resne üzüntülerini ifade ettiler. Duyarliliklarina mütesekkirim.
Gerçekten de, Türkiye’nin en eski gazetecilerinden oldugumuz, Belçika’da 70’li ve 80’li yillarda birçok Türkçe gazete ve bülteni bizzat yayinlamis ya da yayinina fiilen katkida bulunmus, hattâ bu tarihlerde RTB ve BRT disindaki ilk Türkçe radyo yayinlarini hazirlamis oldugumuz, hâlâ da Turkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC), Belçika Gazeteciler Cemiyeti (AJP) ve Uluslararasi Basin Dernegi (API) üyesi olarak Belçika’da gazetecilige devam ettigimiz halde ( http://www.info-turk.be/ozguden-tugsavul-T.htm ) Inci’nin ve benim, ATGB ve Binfikir tarafindan düzenlenen “Belçika’da Türkçe Yerel Medya’nin Sorunlari” konulu panele nezaketen de olsa cagrilmamis olmamizi yorumlamakta hayli zorlanmistik.
60’li yillarin basinda Abdi Ipekçi’yle birlikte Basin Seref Divani’nin kurulusunda ve yönetiminde yeralmis, Basin Ahlak Yasasi’ni birlikte hazirlamis bir gazeteci olarak bu tavri en azindan basin deontolojisiyle bagdastirmam mümkün degildi.
Türkiye siyasal yasamini ve medya dünyasini 54 yildir kritik bir gözle izlemekteyim. Bu bakimdan, Belçika’da hizla kirlenen bir medya ortaminda “alisilmis”a ve “dayatilmis”a direnmek isteyen genç meslektaslarin hangi baskilar altinda olduklarini tahmin edebiliyorum.
Egemen siyaset ve sermaye odaklarinin, ilan sahiplerinin calisan gazeteciler üzerindeki baskilarini, tüm medyaya dayatilan otosansürü de, Binfikir‘in iyi niyetle baslattigi “Temiz Kalemler Kampanyasi” çerçevesinde mutlaka irdelenmesi gereken konulardan biri olarak görüyorum.
Türkiye ve Avrupa’daki, özellikle de Belçika’daki Türk medyasi’na iliskin analizlerimi ve görüslerimi ileride ayrintili bir belgesel kitap olarak yayinlayacagim.
Bugün için bu mesajimla Belçika’daki Türk medyasina iliskin raporunuzda buldugum bazi eksikliklere ve hatalara dikkati çekmek, böylece Belçika’da Türkçe Yerel Medya Tarihçesi’ne bir katki saglamak istiyorum.
Degerlendirmesi genç meslektaslarima ait…
Hakkaniyetli olmak için sunu da belirteyim ki, rapordaki eksikler sadece benim farkettiklerimden ibaret de olmayabilir.
Belçika’nin baska kentlerinde, özellikle de Flaman kesiminde Türkiyeli dernek veya gruplarin yayinladigi baska yayinlar da olabilir.
Genç arastirmacilar bunlari da arayip bulmali, degerlendirmelidir.
Basari dilekleriyle saygilar.
Dogan özgüden Info-Türk Yönetmeni
önemli bir ek not: Türk siteleri’nde, Binfikir de dahil, kaç gündür su haber yayinlaniyor: “Brüksel’in ilk ve tek Türkçe televizyon programı, “trbrüksel” ilk yayınını dün gerçekleştirdi.” RTB(F)’nin ve BRT(VRT)’nin yillarca Türkçe yayinlarini binbir olanaksizlik içerisinde gerçeklestiren Nazim Alfatli, Muserref Camoglu, Fethi Gümüs, Bülent Samanli ve ismini su anda animsayamadigim arkadaslarin geçmis emeklerine saygi geregi bu “ilk” nitelemesinde de bir parça dikkatli olmak gerekmez miydi?
Belçika’da Türkçe Yerel Medya Tarihçesine katki
23 sene önce bu konuda yayinlanmis olan incelememde (Dogan özgüden, Immigration turque et Mass Media, Info-Türk, Avril 1983, Bruxelles, D/1983/2198/44), Türk medyasinin o tarihe kadar olan analizi ve dökümü bulunmaktadir.
Panele sunulan rapordaki eksikler:
Belçika’nin ilk Türkçe basili yayin organlari:
CSC tarafindan yayinlanan, redaksiyonunu, dizgi ve mizanpajini 1976 ila 1982 yillari arasinda Info-Türk olarak yaptigimiz Emek’in disinda Belçika’nin sosyalist sendikasi FGTB’nin 1976-77 yillarinda yayinladigi ve redaksiyonunu yine bizim yaptigimiz Türkiyeli Isci Gazetesi vardir.
1976’dan 1980 sonuna kadar Info-Türk Bülteni, Fransizca, Ingilizce, Flamanca ve Almanca’nin disinda, Türkçe olarak da yayinlanmistir. Info-Türk’ün yayini halen Ingilizce ve Fransizca olarak Internet’te http://www.info-turk.be adresinde, ayrica aktüalite gerektirdiginde Türkçe e-mail dagitimiyla suruyor.
[Raporda verilen Info-Türk adresi bes yili askin suredir kullanilmiyor. Ayrica, Belçika’da Internet yayinini 8 yil once ilk kez gerçeklestiren Türkiyeli kurulus oldugu ve Türkiye üzerine haber ve yorumlari hemen her gün güncellestirerek bugüne kadar sürdürdügü halde Info-Türk’e Internet siteleri arasinda yer verilmemis…]
Info-Türk, süreli yayinlarin yanisira, 1974’den beri 100’u askin Türkçe, Fransizca, Ingilizce, Flamanca ve Almanca kitap, brosur, long-play ve kaset yayinlamistir.
CSC ve FGTB Türkçe gazeteleri disinda redaksiyon, dizgi ve mizanpajina Info-Türk olarak katkida bulundugumuz gazeteler:
1975-76’da Türkiyeli Isciler Dayanisma örgütü’nün gazetesi Emegin Sesi
1980-82 yillarinda Demokrasi Icin Birlik Avrupa Komitesi’nin yayinladigi Tek Cephe Gazetesi.
1983’e kadar bizim isbirligimiz olmadan yayinlanan diger gazeteler:
1975’te Belçika Türkiyeli Isciler Birligi’nin organi olarak Kurtulus Belçika Eki.
1977-78’de Belçika Türkiyeli Isciler Birligi’nin yayinladigi Birlik Yolu ve Birlik gazeteleri.
1978’den itibaren Belçika Kürt Isci ve Ogrenci Dernegi’nin Türkçe ve Kürtçe olarak yayinladigi Tekoser.
1979-80 yillarinda Antwerpen Türkiye Komitesi’yle Türk Göçmenler Birligi’nin yayinladigi Turkije Bulletin.
1980’den itibaren ‘de Belçika Türkiyeli Isciler Birligi’nin yayinladigi Haber Bülteni.
1981’de yayinlanan Bulletin de Turquie
Bu yayinlarin hepsi, o yillarda bugünkü gibi ileri teknoloji olanaklari bulunmadigindan, alelade daktilo makinelerinde ve sütun sonlarini bloklayabilmek için ayni metni en azindan üç kez dizerek, basliklari letraset’le harf harf yapistirilarak ya da elle çizilerek gerçeklestirilebiliyordu.
Sesli/görsel medya:
BRT ve RTB’nin Türkçe yayinlari disinda ilk özel Türkçe radyo yayini, 1980 askeri darbesinden sonra yurt disina cikan kisiler tarafindan degil, 1979 yilinda GSARA ile isbirligi yapilarak Türkiyeli Isciler Kültür Merkezi üyeleri tarafindan gerçeklestirilmisti.
Haber, müzik, röportaj içerikli yayinlar paket olarak Square Wiser’deki Info-Türk bürolarinda hazirlaniyor, Saint-Josse’taki Résidence Pacific’in en üst katindaki bir stüdyodan yayinlaniyordu.
12 Eylül 1980 Darbesi’nden sonra radyonun haber ve yorumlarinda Cunta yönetimine karsi elestirilere agirlik verilmesi ise, demokrat gazeteciligin geregiydi.
özel olarak Nasreddin Hoca’nin, genel olarak Türk kültürünün Belçika’da tanitilmasi calismalari da Türk kökenli politikacilarin son yillarda sahneye cikmasiyla degil, o dönemin ilerici derneklerince baslatilmistir.
örnegin:
Türk kültürünün önemli sembollerinden biri olan Hacivat ile Karagöz de ilk kez 1982 yilinda Brüksel’in dört belediyesinde (Saint-Josse, Schaerbeek, Bruxelles-Ville, Etterbeek) Info-Türk’ün organize ettigi Karagöz ustasi Tacettin Diker’in gerçek gölge oyunu gösterileriyle Belçika’lilara tanitilmistir.
Türkiye dahil Avrupa’ya göçmen gönderen ülkeler karikatüristlerinin göçmenlik konusundaki eserlerinden olusan bir Karikatür Sergisi de yine 1982 yilinda Brüksel’deki Uluslararasi Basin Merkezi’nde Info-Türk tarafindan acilmistir.
Nasreddin Hoca ise, ilk kez 1984 yilinda Info-Türk’ün Botanique Kültür Merkezi’nde iki gün üst üste organize ettigi gosterilerle Belçika kamuoyuna tanitilmistir.
Info-Türk’ün kurdugu Günes Atölyeleri tarafindan yapilan Nasreddin Hoca’nin esege ters binmis minyatür heykeli ise 1999 yilinda, Info-Türk’ün kurulusunun 25. Yildonumu dolayisiyla Schaerbeek Belediye Sarayi’nda düzenlenen iki haftalik etkinliklerde sergilenmis, serginin kapanisinda da zamanin Schaerbeek Belediye Baskani Duriau’ya armagan edilmistir. Simdiye kadar basina bir kaza gelmediyse, bu heykelcigin Schaerbeek Belediye arsivinde bulunmasi gerekir.
Büyük Türk ozani Nazim Hikmet ise Belçika’da ilk kez 1977 yilinda, Türkiyeli Isciler Kültür Merkezi ile Info-Türk’ün birlikte organize ettikleri, birçok Belçikali aydin, sanatçi ve sosyal mücadele adaminin katilip söz aldigi “Nazim Hikmet 75 Yasinda” gecesiyle anilmistir.
Kültürel tanitma calismalarinin ayrintilari görsel olarak Internet’teki Günes Atölyeleri sayfalarinda bulunmaktadir:
Bu internet sitesinde, kullanıcı deneyimini geliştirmek ve internet sitesinin verimli çalışmasını sağlamak amacıyla çerezler kullanılmaktadır. Bu internet sitesini kullanarak bu çerezlerin kullanılmasını kabul etmiş olursunuz. Çerezleri nasıl kullandığımız ile ilgili detaylı bilgi için lütfen Veri Gizliliği sayfasını okuyunuz.
