Belçika ve Türkiye Medeni Kanunlarında Mal Rejimleri (2)

Bir önceki sayımızda son yıllarda, aile içi huzursuzlukların artmasına, bu huzursuzluk ve anlaşmazlıkların boşanmalarla sonuçlanmasının gerek toplum gerekse aile kurumları içerisinde büyük kaygı/endişelere neden olduğuna, artış gösteren boşanmalar yeni evliliklerde gelenek/göreneklerimizi etkilemesi yanında evlenecek kişiler arasında karşılıklı güven duygularının da azalmasına neden olduğuna değinmistim. Ayrıca, özellikle de evlilik öncesi mal edinmiş kişilerin “boşanırsam evlilik öncesi sahip olduğum mallar paylaşılır mı” endişesiyle evliliğe kuşkuyla baktıklarını belirterek Nisan sayımızda Türk medeni kanununda mal rejimiyle ilgili bilgilere yer verirken, yazıya devamen, bu sayımızda da kısaca Belçika Medeni Kanunu’ndaki mal rejimine değinecegimi belirtmiştim.

Belçika’daki mal rejimlerini iki başlıkta toplarsak: birincisi yasal mal birliği rejimi ( régime légal de communauté- het wettelijk stelsel van de gemeenschap van goederen) ikinci si ise mal ayrımı rejimi (le regime de séparation de bien – het stelsel van scheiding van goederen)

Nedir yasal mal birliği rejimi:
Bu yasal rejim eşler herhangi mal ayrımı veya başka bir kural belirtmeden evliliklerde uygulanır. Bu tür evliliklerde herhangi bir kontrat söz konusu değildir ve her eşin evlilik öncesi sahip olduğu mal veya mallarla evlilik sonrası ortak alınan mal veya mallar karıştırılmaz. Evlilik öncesi mal denince: kişiye ait özel mallar (hediye, işinize ait mallar, vs.), evlilik öncesi veya evlilik sonrası sahip olduğunuz miras, size verilen özel eşyalar, tamamen size ait gelirle sahip olduğunuz malları (örneğin size miras kalan bir binanın satışı sonucu aldığınız mallar) kapsamaktadır. Ortak mallar denince: bu mallar evlilik döneminde alınmış olan mallar, maaş veya ortak gelirler (örgenin ortak alınan evin kira geliri, vs.). Evlilik döneminde maaş olsun ticari gelir olsun iki eşin kazandığı ve bu kazançla sahip olunan tüm mallar ortaktır. Ortak borçlanmada alacaklılar, eşlerin ortak malları ve her eşin kendine ait özel mallarına el koyabilmektedir. şayet borçlanma tek taraflı ise, yani borçlanmadan tek eş sorumlu ise sadece o eşin gelirine ve özel mallarına el konulur.

Nedir yasal mal ayrımı rejimi:
Yasal mal ayrımı rejiminde eşler evlilik öncesi veya evlilik döneminde kendilerine ait malların ve borçların ayrımı için bir kontrat/sözleşme imzalarlar. Bu sözleşme imzalandıktan sonra her eş evlilik öncesi ve evlilik süresince kendine ait mal ve gelirden sorumlu olup diğeriyle paylaşma mecburiyetinde değildir. Ancak evlilik süresince her eşin ortak giderleri paylaşma mecburiyeti vardır. Borçlara gelince, normalde her eş kendine ait borçtan sorumludur, ancak borçlanma ortak kullanım için yapılmış ise (örneğin mobilya alımı) veya ortak çocukların gideri için borçlanılmış ise bu durumda borçlanmadan her iki eş de sorumlu kılınır.

Mal birliği rejimiyle evlenip de sonradan mal ayrımı rejimi yapılabilir mi?
Şayet yasal mal birliği rejimiyle evlenmiş iseniz evlilik öncesi ve evlilik sonrası sahip olunan mallar ayrılır ve karıştırılmaz demiştik. Bu duruma rağmen, evlilik süresinde mal ayrımı rejimine geçmek istiyorsanız noter önünde sözleşme yapmanız gerekmektedir. Yapılan bu sözleşmenin birinci asliye mahkemesi tarafından da onaylanması istenmektedir. Bu işlemin masraflı olması nedeniyle evlilik öncesi karar verilmesi tavsiye edilir. Evlilik öncesi yapılan yasal mal ayrımı rejimi masrafı aşağı yukarı 200 Euro civarında tutmaktadır. Şayet bu mal ayrımı rejimi evlilik süresinde yapılırsa masraf 200 ile 1000 Euro arasında değişmektedir. Ayrıca söz konusu malın taşınması, vs. gibi ek işlemde bu masrafın artacağı belirtilmektedir.

03/08/2011, Nihat Dursun, Binfikir Gazetesi Mayıs 2011 sayısı köşe yazısı