Amerikan kâbusu, Avrupa kâbusu mu oluyor?

Marx, Komünist Manifesto’ya, “Avrupa”nın üzerinde kara bulutlar dolaşıyor” diyerek giriş yapmıştı. Şimdi Avrupa’nın üzerinde yeni kara bulutlar dolaşmaya başladı.
Evet, haklısın. Dünya’nın kâbusu demeliydim. Trump’lı ‘belirsizlik dönemi’ dünyanın geri kalanında tedirginliklerle karışık beklentiler yaratıyor. Ama izin ver önce esin kaynağı olan Ali Sirmen ve Ceyda Karan’a teşekkürlerimle yazıma başlayayım ve bitireyim. Sonra yine konuşuruz.
“Amerikan rüyası” dendiğinde, ilk akla gelen isim Frank Capra’dır. Yeşilçam filmlerini aratmayacak her senaryonun sonunda, çalışkan, dürüst, sevecen, küçük adamların oluşturduğu Amerikan rüyası galip gelir, iyiler üstün çıkar, ışıklar yanarken, seyircinin göz pınarlarından iki damla yaş süzülür.
Trump’ın Washington’a gitmesine yol açan yine Amerikan rüyası, daha doğrusu Amerikan rüyasının solmasının yol açtığı düş kırıklığıydı. O da, küçük adamı “düzen”in aleti olduğu çıkar çevrelerine karşı korumak, büyük ve güçlü Amerika’yı ayağa kaldırarak, rüyayı yeniden canlandırmak için oraya gittiğini ilan ediyordu.
Hollywood filmlerinin Amerikan rüyasında, emek, feragat, sevgi, dayanışma, dürüstlük, fedakârlık, tevazu gibi kavramlar egemenken Trump’ın dünyasında, acımasızlık, şiddet, çıkar, kibir, kendini beğenmişlik, ırkçılık, düşmanlık, baş eğmeyenin başını ezmek, altta kalanın canı çıksın gibi unsurlar egemen. Trump’ın ABD’sinde ‘nefret’ yasa oluyor. Donald Trump göreve başlar başlamaz Beyaz Saray’ın internet sitesine “Amerika öncelikli…” diye başlayan metinler konuldu. Demokrasi bayrağını dalgalandırdığını iddia eden ülke ABD’nin Başkanı Donald Trump, Meksika sınırına duvar örme kararının ardından Suriye ve altı Müslüman ülkenin vatandaşlarının ülkeye girişini 3 ay boyunca yasakladı. Yasağa yeşil kartı olanlar da dahil edildi. New York Federal Mahkemesi, ABD Başkan Donald Trump’un başkanlık özel yetkisi ile çıkardığı, Suriye, Sudan, Somali, Irak, İran, Libya ve Yemen vatandaşlarının ülkeye girişini yasaklayan kararnameyi geçici süreyle askıya alsa da görünen köy klavuz istemiyor. ABD’ye yasal giriş vizeleri bulunan iki Iraklının New York JFK Havalimanı’nda ülkeye giriş izni verilmemesinin ardından, Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği’nin girişimi ile başlatılan dava sonuç verdi. Birlik, Trump kararnamesinin ABD’nin varoluş ve kuruluş ilkelerine aykırı olduğunu belirtmişti.
Trump’ın Meksika sınırına duvarı pekiştirmekten, çok taraflı ticaret anlaşmalarını feshe ve işkence ile kürtaja uzanan mevzularda bir haftalık icraatı liberal dünyayı kaygılandırıyor.
Ancak Avrupa Birliği projesinin tescilli karşıtı Avrupa sağı gelişmelerden ziyadesiyle memnun. Trump’ın yemininin ertesi günü Brexit’den sonra iyice işi azdıran ve cesaretlenen Avrupa Parlamentosu’nda 40 milletvekili bulunan Uluslar ve Özgürlükler Avrupası (ENF) grubunun dokuz ülkeden üyeleri ana temaları ulusçuluk, korumacılık, göçmen ve siyasal islam karşıtlığı olan bir alternatif AB Zirvesi düzenledi. Ortak para birimi Euro’yu ‘başarısız suç eylemi’ ilan ettiler. Trump’ın “Amerika’yı tekrar büyük yapalım”ına atıfla ‘ÜlkelerimiziYenidenBüyükYapacağız’ hashtag’ı açıp, ‘kader birliği’ni vurguladılar. Fransa’da Ulusal Cephe lideri Marine Le Pen “Halklarımızın kendi evlerinin sahipleri olmalarını istiyoruz. Herkes için tek politikaya yönelmek istemiyoruz. Bizi birleştiren bu. Her birimiz egemenlik ve özgürlüğe adanmışız. Bu bizi AB’nin ‘bırakınız yapsınlar politikalarının’ reddine götürecek” diyerek Trump ile benzerlikleri olduğunu belirtti. Hollanda Özgürlük Partisi lideri Geert Wilders “Dünya değişiyor. Amerika değişiyor. Avrupa değişiyor. Cin şişeden çıktı, bir daha sokamazsınız. Beğenin yahut beğenmeyin Batı’nın halkları uyanıyor. Politik doğruculuğun boyunduruğunu atıyorlar” diyerek Trump’ı selamladı. Almanya için Alternatif’in lideri Frauke Petry ise “Kendi kaderimizi tayin etmeliyiz. Bizler vatansever ve iyi Avrupalılarız. Avrupa’daki farklı kültürleri çeşitliliğin parçası gören bizler bunun ancak ulus devletlerle güçlendirilebileceğini biliyoruz” mesajını vererek Trump’a göz kırptı. Belçika aşırı sağı Vlaams Belang’ı temsilen Gerolf Annemans ise “Avrupa’nın bütün aşırı sağcıları birleşin” çağrısı yaptı çaktırmadan. Kendi Anti-AB ve anti göç politikalarının tüm Avrupa’ya yayıldığı günün rüyasını gördü.
Trump ve Avrupa aşırı sağcılarını birleştiren ortak nokta “her koyun kendi bacağından asılır” ve “önce kendi halkımız ve ülkemiz” söylemi ne yazık ki.
Eskiden dünyanın bütün işçileri birleşip sol ütopyalar görürdü. Şimdi dünyanın tüm açırı sağcıları birleşip “kendi rüyalarını” görüyor. Aşırı sağcıların rüyaları insanlığın kâbusu oluyor. Öncelikle de Avrupa Birliği ve içinde yaşayan bizim gibi yabancı kökenlilerin.
08/03/2017, Erdinç Utku, Binfikir Gazetesi Ocak 2017 sayısı köşe yazısı